Diz Bağ Yaralanmaları
Diz bağ yaralanmaları, dizlerde bulunan dört tip bağda meydana gelebilecek yaralanmalardır. Diz eklemi vücuttaki en büyük eklemdir ve hareket konusunda hayati önem taşımaktadır. Diz eklemi spor yaparken yaralanmaların en çok meydana geldiği eklemlerden biridir. Dizde bulunan bağların görevi, menisküsler ile birlikte kaval (tibia) kemiğinin uyluk (femur) kemiğinin altında aşırı düzeyde hareket etmesini önlemektir. Dizde bulunan bağlar ön çapraz bağ, arka çapraz bağ, iç yan bağ ve dış yan bağ olarak adlandırılır.
Yan bağlar dizi yanlardan açılmalara karşı ön ve arka çapraz bağlar ise ön ve arkadan açılmalara karşı sınırlar ve korur. Ön ve arka çapraz bağlar aynı zamanda yana doğru açılmalara karşı da koruma sağlar.
Diz Bağ Yaralanmaları, diz hareketlerindeki ölçülülüğün ve diz stabilizasyonunun zarar görmesine neden olabileceğinden ciddi yaralanmalar olarak kabul edilirler. Diz bağ yaralanmaları işlemleri için kliniğimizle iletişime geçebilir ve Op. Dr.Bülent Çapar’dan randevu alabilirsiniz.
Diz Bağ Yaralanmaları Nasıl Oluşur?
Dizlerdeki bağ yaralanmaları genellikle kaza, darbe gibi travmalar sonucu oluşur. Temas olmadan da dizdeki fizyolojik hareket sınırlarının aşılması sonucu da diz bağları zarar görebilir. Yaralanma sırasında dize uygulanan kuvvet miktarı değiştikçe bağlarda meydana gelen hasar miktarı ve çeşidi değişir.
Diz Bağ Yaralanmalarının Belirtileri Nelerdir?
Diz bağ yaralanmalarının en önemli belirtisi ağrıdır. Ağrı başlangıçta çok şiddetli sonrasında giderek azalan özelliktedir fakat diz hareketi ile birlikte artar. Yan bağlarda yaralanma gerçekleşmişse bu bağlar üzerinde hassasiyet gelişebilir. Diz bağ yaralanmalarının bir diğer belirtisi ise eklem içi kanama nedeniyle oluşan eklemde şişliktir.
Bağ yaralanmalarının belirtileri diğer ortopedik sorunların belirtileri ile benzerlikler gösterdiğinden yaralanmış bir dizin muayenesi mutlaka uzman bir hekim tarafından gerçekleştirilmelidir.
Diz Bağ Yaralanmaları Nasıl Teşhis Edilir?
Diz bağ yaralanmalarının teşhisinde hasta öyküsü, fiziki muayene ve görüntüleme tetkikleri birlikte kullanılır. Görüntüleme için duruma göre Röntgen, MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme), Artroskopi yöntemleri kullanılabilir.
Diz Bağ Yaralanmalarının Tedavisi Nasıldır?
Diz bağlarındaki yaralanmaların tedavisi hastanın yaşına, genel sağlık durumuna, uygulanacak ilaç ve tedavileri ne ölçüde tolere edebileceğine, yaralanmanın durumuna göre değişmektedir. Tedavi planında ağrı kesici ilaçlar, kasları güçlendirmeye yönelik egzersizler, diz koruyucu ekipmanlar, soğuk uygulamaları ve duruma göre cerrahi girişimler yer alır.
Ön Çapraz Bağ (ACL) Yaralanmaları Nedir?
Ön çapraz bağ dizin merkezinde yer alan, kaval kemiğinin dönmesini ve ileri hareketini kontrol eden bağdır. Ön çapraz bağlar yaralanmanın en sık görüldüğü bağlardır. Kıvraklık ve sıçrama gerektiren spor dalları ile uğraşan kişilerde ön çapraz bağ yaralanmaları sık görülür. Futbol, basketbol, kayak ön çapraz bağ yaralanmalarının sık görüldüğü spor dallarıdır.
Yetişkin kişilerde ön çapraz bağların kopmasına neden olan yaralanmalarda bağ gövde kısmından kopar. Çocuklarda ise bağın kemiğe bağlandığı noktada kopma gerçekleşir.
Ön çapraz bağın yaralanmasına neden olabilecek etkenler aşağıdaki gibidir:
- Hızla yapılan yön değiştirme manevraları
- Ani bir şekilde durmak
- Hızla koşarken yavaşlamak
- Yüksek bir yerden atladıktan sonra yere hatalı şekilde inmek
- Ayaklar yere basılı şekilde dik dururken dize darbe almak
- Trafik kazaları
- Spor müsabakalarındaki güçlü çarpışmalar
Ön çapraz bağ yaralanmalarında kişi hemen bir ağrı hissetmeyebilir. Dizde bir boşalma hissi oluşur. Diz kontrolü bozulur. 2-12 saat aralığında ağrı ve şişlik gelişir. Hasta ön çapraz bağda yaralanma varken yürürse diz kıkırdağında zedelenme oluşabilir.
Ön çapraz bağın parsiyel yırtıldığı durumda hasta düşük fiziksel aktivite yoğunluğuna sahipse tedavide cerrahi olmayan seçenekler uygulanabilir. Hastaya uygulanan stabilite testleri sonrasında cerrahi müdahaleye karar verilebilir. Hasta aktif spor yapmak istiyorsa cerrahi müdahaleye kaçınılmazdır. Ameliyat sonrası hastaya 3 ay kadar süren bir fizik tedavi programı uygulanır. Hastanın tam olarak iyileşmesi yaklaşık 6 ayı bulmaktadır.
Arka Çapraz Bağ (PCL) Yaralanmaları Nedir?
Arka çapraz bağ ön çapraz bağın iki katı kadar kalınlıktadır ve sıklıkla yaralanmaz. Arka çapraz bağ yaralanmalarında diz stabilitesi bozularak kaval kemiği uyluk kemiğine göre daha geriye kayar. Bu kayma sonucu kıkırdak yapı zedelenerek eklemde kireçlenme oluşur. Arka çapraz bağ yaralanmaları genellikle cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilebilir. Aktif spor kariyeri olan kişilerde cerrahi müdahale gerekebilir.
İç Ve Dış Yan Bağ Yaralanmaları Nedir?
İç ve dış yan bağlar çapraz bağlarla birlikte dizin stabilizasyonu için önemlidirler. Dış yan bağdaki kollajen yoğunluğu daha fazla olduğundan bu bağ iç yan bağa göre genellikle daha az yaralanır. Yan bağlardaki yaralanmalar aşağıdaki gibi sınıflandırılır:
- Evre I lezyon: Bağda tam olmayan bir yırtık olmakla birlikte bağın devamlılığı vardır. Yaralanma belirtileri hafiftir. Hasta yan bağın üstüne bastığında ağrı hisseder.
- Evre II lezyon: Bağda yırtık olmakla birlikte bağın devamlılığı vardır. Hasta sıçrama hareketi esnasında dizinde boşalma hisseder. Ağrı ve şişlik daha belirgindir.
- Evre III lezyon: Bağ tam yırtıktır. Ağrı ve hassasiyet belirgindir. Hasta dizini bükmekte zorlanır. Hasta normal yürüyüş esnasında dizinde boşalma hisseder.
İç ve dış yan bağ yaralanmalarının tedavisi genellikle cerrahi olmayan yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Tedavi süresi yaralanmanın sınıfına göre 1-4 hafta arasında değişir. Hasta cerrahi olmayan yöntemlerle şifa bulmazsa cerrahi girişime başvurulabilir. Yüksek fiziksel aktivite ve spor yapan kişilerde cerrahi müdahale tercih edilir. Evre III olarak sınıflandırılan iç ve dış yan bağ yaralanmaları cerrahi müdahale ile tedavi edilir. Cerrahi müdahale sonrası 3 ay dizlik kullanımı ve fizik tedavi uygulaması gerekir. Uygun şekilde tedavi edilmeyen iç ve dış yan bağ yaralanmaları eklemde kireçlenmeye sebebiyet verebilir.
Diz bağ yaralanmaları hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilir ve Op. Dr.Bülent Çapar’dan randevu alabilirsiniz.
