Diz Kıkırdak Yaralanmaları
Diz kıkırdak yaralanmaları, diz eklemindeki kemiklerin ucunda bulunan ve kemiklerin ağrısız ve sürtünmeden hareketini sağlayan kıkırdak dokusunun yaralanmasıdır. Kıkırdak dokusu avasküler yani damarsız ve anöral yani sinir iletimi olmayan bir yapıdadır. Bu nedenle yaralanmalarda kıkırdak dokusunun iyileşme kapasitesi oldukça düşüktür.
Teknolojinin ve biyomühendisliğin gösterdiği gelişme ile artık kıkırdak hasarı bulunan hastaları kendi hücre ve dokularını kullanarak tedavi etmek mümkün hale gelmiştir.
Yazımızın devamında diz kıkırdak yaralanmaları ile ilgili detaylı bilgi bulabilirsiniz. Diz kıkırdak yaralanmaları tedavisi için kliniğimizle iletişime geçebilir ve Op. Dr. Bülent Çapar’dan randevu alabilirsiniz.
Eklem Kıkırdağı Nedir?
Eklem kıkırdağı eklemin parçası olan kemiklerin uçlarını kaplayarak kemiklerin birbirine sürtünmesini önleyen düzgün, kaygan ve parlak yüzeyli bir dokudur. Kaygan olması sebebi ile kemiklerin birbiri üzerinde kaymasını sağlayarak eklemin hareketini kolaylaştırır.
Hyalen kıkırdak, kollajen ve proteoglikanlar içeren proteinlerden oluşan hücrelerden meydana gelen kıkırdak dokusu içerisinde kan damarları ve sinir yapıları bulunmaz. Bu nedenle kıkırdak dokusunun iyileşme kapasitesi oldukça sınırlıdır.
Diz ekleminde bulunan kıkırdak dokusunun kalınlığı yaklaşık 3 ile 5 mm arasındadır. Diz eklemi kıkırdağı uzun yıllar boyunca vücut ağırlığını taşıyacak ve dizin hareketliliğini sağlayacak şekilde tasarlanmış çok özel bir yapıdır.
Eklem Kıkırdak Yaralanması Nedir?
Eklem kıkırdak yaralanması eklem yüzeyinin kıkırdak doku ile oluşturduğu kayganlık ve pürüzsüzlük özelliğini yitirmesidir. Pürüzlü yüzeyden kaynaklı olarak sürtünme sonucu eklemde ağrı ve şişlik oluşur. Kıkırdak yaralanmasında görülen belirtilerin şiddeti spor, merdiven inip çıkma gibi hareketlerle artar. Kıkırdak dokunun kendini yenileme özelliğinin bulunmamasından ötürü yaralanma sonrası kendinden iyileşme olmaz. Tedavi cerrahi yöntemlerle yapılır.
Diz Kıkırdak Zedelenmesi Belirtileri Nelerdir?
Diz kıkırdak zedelenmesinin en önemli belirtisi diz eklemindeki ağrıdır. Ağrının yanı sıra dizde şişlik de görülebilir. Kıkırdak yaralanmalarının belirtileri ekleme yük bindiği durumlarda artar. Örneğin diz eklemindeki kıkırdak yaralanmasının yarattığı ağrı ve şişlik merdiven çıkarken artar ve dinlenmeye geçildiğinde azalır.
Kıkırdak Yaralanmaları Nasıl Oluşur?
Eklem kıkırdağı yaralanmaları çeşitli şekillerde oluşur. Yaşlılığa bağlı olarak eklem kıkırdağı eskiyerek yumuşar ve saçaklanarak yer yer dökülür. Bunun sonucu olarak kıkırdağın altındaki kemik dokusu açıkta kalır ve eklem hareket ettikçe kemikler birbirlerine sürtünmeye başlar. Yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan bu durum halk arasında kireçlenme olarak adlandırılmaktadır. Yaşlılığa bağlı olarak oluşan kireçlenmenin(aşınmanın) tıp dilindeki ismi osteoartrittir. Osteoartrit’in kendiliğinden iyileşme şansı bulunmamakla birlikte cerrahi ya da cerrahi olmayan tedavi yöntemleri mevcuttur.
Kıkırdak yaralanmaları yaşlılığa bağlı olmaksızın çeşitli darbe ve yaralanmalar sonucu da oluşabilir. Bunu yanı sıra bağ yaralanması bulunan tedavi edilmemiş eklemlerde gevşekliğin bir sonucu olarak sürekli sürtünme sonucu da kıkırdak yaralanmaları gelişebilir.
Kıkırdak Yaralanmalarında Tanı Nasıl Konur?
Hasta sağlık kuruluşuna başvurduğunda tanı koymak amaçlı olarak öncelikle hastanın hikâyesi alınır. Uzman hekim tarafından detaylı bir fiziki muayene yapıldıktan sonra eklem röntgen, MR(Manyetik Rezonans Görüntüleme) gibi görüntüleme yöntemleri ile görüntülenir. Hekimin gerekli gördüğü hallerde teşhis koyma amaçlı olarak artroskopi yapılır.
Diz Kıkırdak Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kıkırdak yaralanmalarının tedavisinde ilaçlar, çeşitli destekler, eklem içerisine hyalüronik asit enjeksiyonu ve fizik tedavi uygulamaları cerrahi olmayan tedavi seçenekleridir. Son yıllarda kıkırdak doku yaralanmaların tedavisinde PRP yani Plateletten Zengin Plazma veya kök hücre tedavisinden de yararlanılmaktadır. Fakat cerrahi olmayan tedaviler tam iyileşmeyi sağlamaktan ziyade kıkırdak yaralanmalarının getirdiği sonuçları belirli bir süre için baskılamak için kullanılır. Kıkırdak yaralanmalarında kalıcı tedavi yöntemi cerrahidir.
Kıkırdak yaralanmalarının tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler aşağıdaki gibidir:
Mikrokırık Yöntemi: Bu yöntemde kemik iliğinde bulunan kök hücrelerin hasarlı kıkırdak dokuya ulaşabilmesi amacı ile kemiğe 5 mm aralıklarla delikler açılır. Kök hücrelerin uygun ortam oluştuğunda kıkırdak hücresine dönüşme yetenekleri vardır. Bu yöntemle tedavi edilen hastalar diz eklemine baskı uygulamamak için yeni kıkırdak doku oluşana kadar koltuk değneği kullanmalıdır. Bu ameliyat artroskopik yöntemle yapılabilir ve komplike bir ekipman gerektirmez bu nedenle görece ucuz bir tedavidir. Bu yöntem sonrası oluşan yeni kıkırdak dokusu zayıf olduğundan 3 cm’in üzerindeki kıkırdak yaralanmalarında etkili bir tedavi değildir.
Mozaikplasti: Bu yöntemde eklemin yük taşımayan bölgesinden 6-8 mm çapında ve yaklaşık 15 cm boyunda kıkırdak ve kemikten oluşan silindirik parçaların alınır. Daha sonra bu parçalar eklemin yük taşıyan kısmında bulunan hasarlı bölgeye nakledilir. Bu yöntem 4cm2’den daha küçük kıkırdak yaralanmasının bulunduğu durumlarda kullanılabilir. Artroskopik cerrahi ile gerçekleştirilebilir. Ameliyat sonrası dönem mikrokırık yöntemi ile benzerdir.
Kıkırdak Nakli: Bu yöntemde eklemin yük taşımayan kısmındaki sağlam kıkırdak dokusundan birkaç mm’lik doku alınır. Alınan bu doku laboratuvar ortamında işlenerek çoğaltılır. Laboratuvar ortamında yeni kıkırdak hücrelerinin üretilmesi aşaması birkaç hafta sürer. Sonrasında üretilen bu hücreler açık ameliyat ile hasarlı bölgeye nakledilir. Bu yöntemde sağlam dokulara zarar verilmeden hastanın kendi hücreleri kullanılarak istenilen boyutta kıkırdak doku üretilebilmektedir.
Kıkırdak Allogreftleri: Bu yöntemde kadavradan alınan kıkırdak ve kemik dokuları eklemin yaralı bölgesine nakledilmektedir.
Diz Kıkırdak Zedelenmesi Ne Kadar Sürede İyileşir?
Kıkırdak yaralanmalarında iyileşme süresi yaralanmanın durumu ve uygulanan tedavi yöntemine göre değişmektedir. Kapalı yani artroskopik yöntemlerle yapılan cerrahi tedavilerde kesi daha küçük olmakta ve fizik tedaviye erken başlanabilmektedir. Bu nedenle artroskopik yöntemlerde iyileşme açık ameliyatlara göre daha hızlı olmaktadır.
Diz kıkırdak yaralanmaları tedavisi hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilir ve Op. Dr. Bülent Çapar’dan randevu alabilirsiniz.
